Một số điều về bệnh tim mạch và cách phòng tránh

Bệnh tim mạch là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới, trong đó nhồi máu cơ tim và tai biến mạch máu não là hai biến chứng nguy hiểm nhất. Dù bệnh phát triển âm thầm, không triệu chứng rõ ràng, hậu quả lại vô cùng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời.

1. Tim mạch và quá trình lão hóa

Quy luật tự nhiên của con người gồm: sinh – lão – bệnh – tử. Từ độ tuổi 25 ở nữ và 28 ở nam, quá trình lão hóa bắt đầu diễn ra. Sự thoái hóa mạch máu đã âm thầm bắt đầu từ khi còn trong bào thai, nơi cơ thể được bao quanh bởi lớp màng lipid kép (mỡ kỵ nước). Theo thời gian, hiện tượng xơ vữa mạch máu phát triển dần, gây ra các bệnh lý nguy hiểm như cao huyết áp, xuất huyết não, nhồi máu tim...

2. Nhồi máu cơ tim – kẻ sát thủ âm thầm

Nhồi máu cơ tim xảy ra khi mảng xơ vữa mạch vành bị vỡ và hình thành huyết khối, dẫn đến tắc nghẽn cấp tính mạch máu nuôi tim. Đây là tình huống cấp cứu khẩn cấp, vì sau 12 giờ kể từ khi xuất hiện cơn đau ngực, tới 85% cơ tim có thể bị hoại tử.

Hiện nay, kỹ thuật thông tim và can thiệp mạch vành bằng bóng nong mạch giúp khai thông vùng bị tắc, giữ lại lượng lớn cơ tim sống, giảm nguy cơ suy tim và tử vong. Tuy nhiên, để cứu sống hiệu quả, bệnh nhân phải được đưa đến bệnh viện càng sớm càng tốt trong "thời gian vàng" – khoảng 12 giờ đầu sau triệu chứng đầu tiên.

3. Ai dễ bị bệnh tim mạch?

Một số nhóm người có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch bao gồm:

Nam giới trên 40 tuổi và nữ giới sau mãn kinh
Người hút thuốc lá
Người bị cao huyết áp, tiểu đường, béo phì hoặc rối loạn mỡ máu
Người ít vận động, chế độ ăn mất cân bằng, thường xuyên căng thẳng
Người có tiền sử gia đình đột tử sớm hoặc mắc bệnh tim
Bệnh nhân đang xạ trị ung thư

Trong đó, cao huyết áp là yếu tố nguy cơ quan trọng nhưng thường bị xem nhẹ. Đây là “kẻ giết người thầm lặng” vì không có triệu chứng nhưng lại âm thầm gây tổn thương thành mạch, dẫn đến xuất huyết và nhồi máu ở não, tim, thận và các cơ quan khác.

4. Cách phòng tránh và phát hiện sớm

Việc phát hiện sớm bệnh tim mạch có thể giúp can thiệp hiệu quả, giảm tỷ lệ tử vong và biến chứng lâu dài. Một số phương pháp hiện đại, không xâm lấn đang được sử dụng bao gồm:

Nghiệm pháp gắng sức
Siêu âm tim có thuốc Dobutamine
Xạ hình cơ tim
Chụp CT mạch vành có cản quang (CCTA)

Các cơ sở y tế hiện nay đã trang bị hệ thống máy thông tim, cho phép xử lý nhanh chóng, chính xác trong các ca cấp cứu nhồi máu cơ tim, giảm đáng kể tổn thương cơ tim và nâng cao chất lượng cuộc sống người bệnh.

5. Lời khuyên từ chuyên gia

Đừng chủ quan với các cơn đau ngực đột ngột, kéo dài và đau dữ dội – đó có thể là dấu hiệu của nhồi máu cơ tim.
Hãy kiểm tra huyết áp định kỳ và điều trị sớm nếu phát hiện cao huyết áp.
Thay đổi lối sống: bỏ thuốc lá, ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và kiểm soát căng thẳng.
Nếu có các yếu tố nguy cơ hoặc tiền sử gia đình, nên kiểm tra tim mạch định kỳ.
Sức khỏe tim mạch là tài sản quý giá cần được bảo vệ từ sớm. Việc chủ động phòng bệnh và nhận diện dấu hiệu sớm là chìa khóa để sống khỏe và sống thọ hơn.

(Note: Kiến thức tôi ghi lại từ cuộc phỏng vấn bác sĩ L. ở dạng các gạch đầu dòng, prompt nhờ ChatGPT chuyển thể thành bài viết từ dữ liệu kiến thức có sẵn từ trước).